'Ambulant werken vraagt om inzicht in de totale problematiek van de cliënt'

In de zorg voor psychiatrische patiënten ligt het hoofdaccent tegenwoordig steeds meer op ambulante behandeling. Vanuit een FACT team in Soest ondersteunt Ruud patiënten met ernstige psychiatrische problemen. In zijn rol van verpleegkundig specialist neemt hij verschillende taken over van artsen en psychiaters én geeft hij leiding aan het team. ‘Door die verschuiving van taken ontwikkelt zich een nieuwe praktijk. Het is mooi dat dit tegenwoordig kan, het biedt veel groeiperspectief aan verpleegkundigen.’

Ik werk nauw samen met de betrokken psychiater

‘De rol van verpleegkundig specialist ontstond in Groningen. In de uithoek van het land was het moeilijk om artsen te vinden. In de praktijk zag men dat een ervaren SPV’er ook goed weet welke medicijnen werken en welke niet. Door het herschikken van verantwoordelijkheden en verpleegkundigen met ruime ervaring verder op te leiden, werd een deel van het artsentekort opgevangen. Zo is de rol van verpleegkundig specialist ontstaan.’

‘Als verpleegkundig specialist heb ik een aantal medische bevoegdheden. Natuurlijk heeft ieder team een betrokken psychiater, waar ik nauw mee samenwerk. Bij ingewikkelde casussen gebruik ik graag hun medische en specialistische deskundigheid. Maar voor sommige patiënten ben ik hoofdverantwoordelijk voor de behandeling. Dit zijn vooral de patiënten waarbij het accent van de behandeling ligt op herstel, als de diagnostiek en het zorgtraject duidelijk zijn. Patiënten en collega’s zijn er volledig aan gewend dat ik medicijnen voorschrijf en verwijzingen geef, het is juist erg handig. En dat is mooi, want in de huidige ggz kunnen veel teams niet meer zonder de verpleegkundig specialist.’

De stap terug naar de kliniek kan ik me niet meer voorstellen

‘Na jarenlange ervaring in een kliniek, maakte ik de stap naar ambulant werken in een FACT-team. Inmiddels kan ik het me niet meer voorstellen om weer in een kliniek werken. Waar in de kliniek 24/7 een team aanwezig is, laat je als ambulant verpleegkundige de patiënt na een bezoek weer thuis achter. Daardoor ben je meer op jezelf aangewezen, je moet continu inschattingen maken en achter je beslissing staan. In de meeste gevallen ken je de patiënt goed, maar voor een deel weet je niet wat er gaat gebeuren. Soms is iemand suïcidaal of ontstaan er dreigende situaties. Het ambulante werk vraagt daarom veel zelfstandigheid en inzicht in de totale problematiek van de patiënt.’

‘In een FACT-team werk je met een zware caseload en heftige problematiek. Dat kan alleen omdat we die verantwoordelijkheid met het hele team dragen. Daardoor hebben we geen sfeer van stress, van haasten en vliegen. We werken goed samen, raken niet snel in paniek. Het is belangrijk om samen een cultuur neer te zetten van veiligheid en vertrouwen, maar vooral ook van plezier in het werk. Ondanks de zware problematiek waarmee we werken, is er veel ruimte voor humor. Zo houden we het werk ook licht en dragelijk.’

Met het team maken we het verschil voor patiënten

‘Patiënten die bij FACT terecht komen, hebben vaak te maken met ernstige problematiek. Een deel van hen is redelijk stabiel en ontregelt soms, anderen hebben heel veel zorg nodig. Als het mis gaat met een patiënt of iemand zorg gaat mijden, schalen we de zorg op. Met die intensieve benadering door het team, lukt het toch vaak om iemand weer te stabiliseren en een opname te voorkomen.’

‘De patiënten hebben meestal al lange behandeltrajecten achter de rug, maar die lukten vaak niet. Ik vind mijn werk het leukste als we toch een verschil voor zo’n patiënt kunnen maken. Als iemand fors lijdt en aan de grond zit, het toch weer lukt om iemand te stabiliseren en zin te geven. Dat het wél kan.’