‘De kinderen gaan heel bewust aan de slag met het reguleren van hun emoties’

‘Lastig om te zien is het soms absoluut,’ vertelt Jeannette. Sinds een jaar werkt ze als sociotherapeut bij Fornhese, het organisatie-onderdeel voor kinder- en jeugd ggz van GGZ Centraal.

Jeannette werkt met kinderen van 4 tot 6 jaar die vaak ernstige emotie-regulatie-problemen hebben. ‘Sommige kinderen zitten door hun boosheid en agressie al een hele tijd thuis. Ze waren niet meer welkom op een reguliere basisschool, of stromen door vanuit het kinderdagverblijf of de peuterspeelzaal.’

De diagnostiek-klas van Fornhese

De kinderen worden in een speciale klas van Fornhese en SBO-school de Bombardon in Almere geplaatst. Daar krijgen ze tenminste een half jaar onderwijs en behandeling in klassen van maximaal 6 kinderen.

Intensieve begeleiding dus, met naast het onderwijs onder andere PMT, drama-therapie en ouder-begeleiding. Als sociotherapeut is Jeannette de linking pin. Voor de psycholoog, psychiater netwerkpartners, leerkrachten én voor de ouders.

Met ‘Toontje’ leren omgaan met pechjes

Welke behandeling of programma precies wordt ingezet, verschilt per kind. Toch is er een rode draad door het werk van Jeannette: het programma ‘Toontje’, dat ze samen met de dramatherapeut geeft.

Toontje is een handpop van een schildpad, waarmee ze kleine toneelstukjes spelen. Zo oefenen de kinderen met het herkennen van emoties en om zichzelf te reguleren. ‘Of, in de taal van Toontje, met pechjes,' vertelt Jeannette. 'Een spelletje dat niet lukt of als je niet wint. Soms wordt een kind van zo’n situatie al ontzettend boos. Bij Toontje leer je dat dat pechjes zijn waarmee je moet leren omgaan.’

Op een speciale thermometer geven de kinderen aan hoe ze zich rustig voelen of boos worden. ‘Maak een goede keuze, zeggen we dan. Wil je even naar de afkoelplek of ga je gewoon meedoen? Na een tijd oefenen krijgen ze hun emoties echt beter onder controle. Ondanks hun jonge leeftijd zijn de kinderen daar al heel bewust mee bezig: hoe kan ik ervoor zorgen dat ik niet zo boos word?’

Een proces dat niet alleen op school plaatsvindt

Ook de ouders worden actief betrokken in het traject. ‘Ik ga bij de gezinnen thuis langs en geef samen met de gz-psycholoog een groeps-oudertraining. Het is ook voor hen een pittig traject, zeker wanneer de thuissituatie problematisch is. Maar gelukkig zijn de meesten heel actief betrokken.’

De ouders leren over de omgang met hun kind, de psychische kwetsbaarheid en emotie-regulatie. En over zichzelf. ‘Want als vader of moeder vaak heel boos wordt, dan kun je ook niet verwachten dat een kind altijd rustig blijft.’

De ouders krijgen dan ook huiswerkopdrachten, waarin ze bijvoorbeeld een situatie en het gedrag van het kind beschrijven. 'Wat deed en voelde jij, in welke kleur zat je? Het benoemen van de kleuren en dus van de eigen emoties wordt eigenlijk de hele tijd gedaan. Dat is ook een soort bewustwording. Was jij aan het schreeuwen toen je kind gooide met speelgoed? Of kon je rustig nadenken over waarom je kind zo deed?'

Thuis oefenen

'De ouders krijgen de thermometer van Toontje mee naar huis en kunnen die op verschillende plekken ophangen. Op de slaapkamer, in de keuken. Als de kinderen van school thuis komen, kunnen ze direct aangeven in welke kleur ze zitten. Is het kind in het groen? En niet onbelangrijk: in welke kleur zit de ouder zelf?'

‘Een succesverhaal is van een moeder die ontzettend actief was in het toepassen van Toontje. Hij was nu heel duidelijk, direct als hij thuis kwam vertelde hij in welke kleur hij zat. Ze had er echt een ander kind aan, kon weer met hem praten.’ Jeannette lacht. ‘Ja, hij had zijn zusje nog wel een keer geslagen. Maar goed, soms moet je je ook afvragen of dat niet bij het kind-zijn hoort. Niet alles valt onder de noemer psychiatrie.’