Bewust bezig zijn met contact

Aandacht voor psychisch lijden

Tijdens de bachelor Geneeskunde wilde ik, zoals de meeste studenten, arts in het ziekenhuis worden. Mijn colleges waren in het ziekenhuis en ik kreeg voornamelijk les van medisch specialisten uit het ziekenhuis. Bekend maakt bemind.

Veel studenten hebben dan ook een romantisch beeld van arts zijn. Het beeld van de chirurg die de operatiekamer binnen rent en de patiënt redt. Of de Dr. House die bij rare en zeldzame symptomen toch een diagnose kan stellen, waarna de patiënt snel herstelt.

Maar het psychisch lijden dat patiënten door hun ziekte, of als ziekte, hebben? Daar was tijdens colleges en coschappen weinig tijd voor. 

11 weken aandacht voor de psychiatrie

Ik heb tijdens de bachelor 5 weken les gekregen over psychiatrie en ook mijn coschap psychiatrie was 6 weken. 11 weken aandacht in een opleiding van 6 jaar, of 312 weken. 

En dat terwijl de cijfers er niet om liegen: Nederland telt 210.000 patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen en 43% van de Nederlanders krijgen op een moment in hun leven psychische stoornis. En als je alleen kijkt naar de afgelopen 12 maanden, had 1 op de 5 Nederlanders één of meer psychische stoornissen.

In ieder specialisme zie je psychiatrie

Mensen met een psychische stoornis ga je dus bij ieder medisch specialisme tegenkomen. Denk aan patiënten met somatisch onverklaarde lichamelijke klachten (SOLK) zoals psychogene niet-epileptische aanvallen, maar aan ook patiënten met zowel lichamelijke als psychische problemen.

Het kan bijna niet anders dan dat je tijdens jouw studie geneeskunde patiënten tegen bent gekomen bij wie psychische en somatische klachten naast of door elkaar lopen. Als ik terugdenk aan mijn opleiding, is het beste voorbeeld mijn semiarts-stage bij de dermatologie. Daar zag ik patiënten met depressies en met schizofrenie, en ook een patiënt met een parasietenwaan.

Psychiatrie bij de dermatologie

Vooral die laatste, de patiënt met de parasietenwaan, heeft veel indruk op mij gemaakt. Een parasietenwaan is een enkelvoudige waanstoornis, waarbij men het idee heeft geïnfecteerd te zijn met parasieten. Patiënten kunnen hun hele huid openkrabben, maar ook hun hele huis overhoop halen en alle meubels wegdoen. Ze hebben in hun waan het idee dat de 'beestjes' overal zitten.

Deze patiënten willen vaak niet naar de psychiater, terwijl ze daar wel het beste kunnen worden behandeld. Vaak blijven ze jaren bij de dermatologie en interne lopen, waarbij ze langzaamaan hun huid verminken en zich niet geholpen voelen. Ontzettend belangrijk dus om bij deze ziekte op de juiste manier contact te maken met de patiënt.

Gelukkig was er bij mijn semiarts stage een arts gespecialiseerd in psychodermatologie. Hij wist op welke manier hij met haar contact moest maken; op een vriendelijke en warme manier. Hij wist haar serieus te nemen, waarbij hij een tweesporen-beleid wist in te zetten. Zowel onderzoek naar de parasieten, als uitleg over een parasietenwaan en ook die behandelen. Doordat de patiënt hem vertrouwde ging ze akkoord met verder onderzoek en een antipsychoticum.