‘Ondanks de jonge leeftijd gaan de kinderen al heel bewust aan de slag met het reguleren van hun emoties’

Met ‘Toontje’ leren omgaan met pechjes

Welke behandeling of programma precies wordt ingezet, verschilt per kind. Daarbij wordt gekeken naar de leeftijd en waar heeft het kind het meeste last van heeft. Toch is er een rode draad door het werk van Jeannette: het programma ‘Toontje’, dat ze samen met de dramatherapeut geeft.

Toontje is een handpop van een schildpad, waarmee ze kleine toneelstukjes spelen. Zo oefenen de kinderen met het herkennen van emoties en om zichzelf te reguleren. ‘Of, in de taal van Toontje, met pechjes. Een spelletje dat niet lukt, als je niet wint of je niet mag beginnen. Soms wordt een kind van zo’n situatie al ontzettend boos. Bij Toontje leer je dat dat pechjes zijn waarmee je moet leren omgaan.’

Op een speciale thermometer kunnen de kinderen aangeven of ze rustig zijn en dus in de groene kleur zitten, of dat ze boos beginnen te worden en oplopen naar rood. ‘Maak een goede keuze, zeggen we dan. Wat ga je nu doen? Wil je even naar de afkoelplek of ga je gewoon meedoen? Na een tijd oefenen krijgen ze hun emoties echt beter onder controle. Ondanks hun jonge leeftijd zijn de kinderen daar al heel bewust mee bezig: hoe kan ik ervoor zorgen dat ik niet zo boos word?’

Een proces dat niet alleen op school plaatsvindt

Het leren reguleren van de emoties en het kind weer op de rit krijgen is een proces dat niet alleen op school plaatsvindt. Ook de ouders worden daar actief bij betrokken. ‘Ik ga bij de gezinnen thuis langs en geef samen met de gz-psycholoog een groeps oudertraining aan de ouders van de klas. Het is ook voor hen een pittig traject, zeker wanneer de thuissituatie problematisch is. Maar gelukkig zijn de meesten heel actief betrokken.’

Tijdens de oudertraining leren de ouders over de omgang met hun kind, de psychische kwetsbaarheid en emotie-regulatie. En over zichzelf. ‘Want als vader of moeder vaak heel boos wordt, dan kun je ook niet verwachten dat een kind altijd rustig blijft.’

De ouders krijgen dan ook huiswerkopdrachten, waarin ze bijvoorbeeld een situatie en het gedrag van het kind beschrijven. 'Wat deed en voelde jij, in welke kleur zat je? Het benoemen van de kleuren en dus van de eigen emoties wordt eigenlijk de hele tijd gedaan. Dat is ook een soort bewustwording. Was jij aan het schreeuwen toen je kind gooide met speelgoed? Of kon je rustig nadenken over waarom je kind zo deed?'

Thuis oefenen

'De ouders krijgen de thermometer van Toontje mee naar huis en kunnen die op verschillende plekken ophangen. Op de slaapkamer, in de keuken. Als de kinderen van school thuis komen, kunnen ze direct aangeven in welke kleur ze zitten. Is het kind in het groen? En niet onbelangrijk: in welke kleur zit de ouder zelf?'

‘Een succesverhaal is van een moeder die ontzettend actief was in het toepassen van Toontje. Hij was nu heel duidelijk, direct als hij thuis kwam vertelde hij in welke kleur hij zat. Ze had er echt een ander kind aan, kon weer met hem praten.’ Jeannette lacht. ‘Ja, hij had zijn zusje nog wel een keer geslagen. Maar goed, soms moet je je ook afvragen of dat niet bij het kind-zijn hoort. Niet alles valt onder de noemer psychiatrie.’